Ena siga Vakaraubuka ena macawa mai oqo e namaki mena vakagunuvi kina e dua me taura na itutu vaka Vunivalu o Bau.

Eso nai tukutuku esa tabaki oti ni na vakagunuvi ko Ratu Epenisa Seru Cakobau me Vunivalu na Tui Kaba.

Ia, oqo ena qai vakayacori ni sa duavata kina na va­nua ena vuku ni yaca e vakatututaki mai.

Nai tutu oqo a se lala tu mai ena dua na gauna balavu ena 1989, ni oti nodra a mai bale na turaga na Tui Kaba na Vunivalu ko Ratu Sir George Kadavulevu Cakobau.

Ena siga Lotulevu, e ratou a veisiko ena yanuyanu o Bau na Native Lands Commission (NLC) ena nodratou veivakararamataki ena so na veitalanoa ka rogo tiko me baleta na nona buli na Vunivalu o Bau. Esa vaka­deitaki kina na yacai Ratu Epenisa.

A dodonu mada me a buli ena yabaki 2018 o Ratu Epe­nisa, ka mani sega ni vakabau ni oti na nona a volavola vei ratou na NLC na tuakana ko Ratu Joji Kadavulevu Cakobau, me vakaraitaka kina na nona a sega ni dua­vata. A mai leqa o Ratu Joji ena yabaki vata ga oya.

Ia, me yacova mai nikua ese bera tiko ga ni matata na yaca esa donu me kau cake ena NLC.

NONA ITAVI NA NATIVE LANDS COMMISSION

E vakaraitaka nai liuliu vakatawa ni Veitarogi Va­nua ko Apimeleki Tola ni sa dodonu vei ira na leweni­vanua mera kila na itavi ni NLC.

Tukuna o Tola e sega ni tiko vua na NLC e dua na kaukauwa me digia o cei me buli me vunivalu. O koya e sa nanumi me Vunivalu e vakatau mai ena vuvale se na vanua, ia ena qai curu ga na NLC kevaka e tiko eso na ka e sega ni matata.

Ia, e vakadeitaka talega ko Tola ni so na veitalanoa esa yaco tiko me baleta na itutu vaka Vunivalu.

Tomana ka kaya ni ratou na wawa me yacova ni sa duavata mai na vanua se ocei me taura na itutu – na NLC ena qai raica nai Vola ni Kawa Bula (VKB) me qai vakadeitaki kina na yaca esa digitaki ni sa curu tiko ena VKB. E kaya ni sa dodonu vei ira na lewenivanua o Bau mera cakacakavata ena kena digitaki ocei me Vunivalu.

Ena vinaka me vakadeitaki rawa na yaca esa digitaki ni bera ni vakayacori na veibuli.

Feedback: lusiana.tuimaisala@fijisun.com.fj