E 16 NA YABAKI NA KENA MAI CUVA TU NA BILO NI VANUA NI OTI NA NONA MAI LEQA O RATU NAPOLIONI ROSOROVAKARUA. 

Esa mai cadra tale e dua na matanisiga vou ena Vanua o Lutu ni oti nona mai vakagunuvi o Ratu Isireli Ronaiteqe me taura nai tutu vaka Tui Lutu, ni oti e 16 na yabaki. 

A vakayacori na soqo ena koro o Lutu, Tikina o Lutu ena yasana o Naitasiri ena siga Vakarauwai ena macawa sa oti. 

Era osota yani na lewenivanua o Lutu kei na veiwekani, e ra tiko talega na veituraga ena loma ni yasana o Naitasiri me ra vakadinadinataka na soqo lagilagi oqo. 

Vakaraitaka o Ratu Peceli Sewale mai na mataqali na Sauturaga ni siga ni veivakagunuvi oqo era se waraka tu mai ena dua na gauna balavu.  

Ko Ratu Peceli esa yabaki 73, ka 10 vakacaca na yabaki na nona taura toka mai vakawawa na veiliutaki ena Vanua o Lutu ena gauna a mai lala tu kina nai tutu ni veiliutaki. 

E kaya ni sa balavu na gauna na kena mai cuva tu na bilo ni Vanua o Lutu, ka levu era vinakata me ra tiko ena soqo oqo era sa yali yani. 

“Keimami marau nai taba tamata keimami bula tiko ena gauna oqo ni sa mai donui keimami na kena vakagunuvi tale e dua na Tui Lutu vou. 

“E galili tu na vanua, ka vakilai na revurevu ni kena mai lala tu nai tutu vakaturaga. Era sa colata tale nodra iwau na bati me ra yadrava tale nai tikotiko vakaturaga.” 

Tomana ka kaya ni oqo e dua na siga guilecavi dredre vei ira, ka levu vei ira na itabagone era mai vuli tale ena i walewale ni veiqaravi vakavanua e kilai kina na Vanua o Lutu. 

“Na neitou itavi na Sauturaga me keitou solia na bilo ni Vanua o Lutu. Ia, mai liu e ratou dau veivakagunuvi tiko na Bati ni Vanua o Lutu.” 

Nikua e vakila na vanua ni sa drodro tale mai na lewa kei na mana ni vanua. E vakaturagataki na nona itutu ena itavi era kacivi ira kina na Kalou. 

“O keitou na Sauturaga nai otioti me keitou vakadavora na lewa ena vanua. E neitou itavi me kitou raica na tiko vinaka ni vanua ka sauvaka nona kaci na turaga. Neitou itavi me davo ka muri na lewa mai valelevu, ka maroroi na vanua o Lutu.” 

Na gauna a mai lala tu kina nai tutu, e vakairataka o Ratu Peceli ni levu sara na revurevu a mai yaco me vaka ni so era vakayaco lomadra, ka oqo e sega ni gauna rawarawa vei ira ena kena cicivaki tiko mai na vanua. 

“Nikua keimami marau ka’ra marau na veika bula ni sa dua ga na lewa. Era sa suka lesu na vei tutu kece vakavanua me ra qarava ga na nodra dui itavi ena vanua. 

“Nai tavi oqo e yaga kina na vakarorogo, na cakacakavata, na veidokai ka vakauasivi na kena qaravi vinaka na Kalou. Keitou sa tu vakarau me keitou colata nona sau na turaga.” 

E tolu na yavusa e tiko ena Vanua Lutu wili kina o; Lutu, Navitilevu kei Navunikavika. 

TUI LUTU 

Ena nona vosa tiko ena gauna ni veivakagunuvi o Tui Lutu, e kerea tiko na nona veivosoti kina vanua ke tu eso na nona malumalumu, me sereki. 

E vakadeitaki ira na vanua o Lutu me ra nanuma lesu na dredre era sota kaya mai liu o ira na nodra qase koya era sa mai tiko vinaka kina nikua. 

Kerei ira tiko mera cakacaka vata ka veitauriliga me vakasukai lesu mai na veitovo kei nai valavala e kilai tani kina na vanua o Lutu. 

Story By: Lusiana Tuimaisala 

Feedback: lusiana.tuimaisala@fijisun.com.fj