Lesu Tale Kina Qele ka Teivaka

Ke tiko na yalo ni sasaga e na nomu nanuma mo vakayagataka na qele, kua ni yalo lailai kina ka saga mo vakayacora sara me ra ni vukei iko e na veigauna vinaka mai liu.

Oqo na veika e vakaraitaka ko Adi Laite Rerega Sigani na goneyalewa ka vakayagataka na qele me veivuke e na nona vuvale ka vakakina e na nona bula.

E sa yabaki 27 ko Adi Laite ka cavutu mai Somosomo, Taveuni vakawati ka tolu na luvena.

Ea vuli mai na Univesiti ni Ceva e na yabaki 2016 kina 2018.

E na 2018 a vakawati kina ka kunekune talega ka raica ni vaka sa dredre vua na bula ka rau sa nanuma vakaveiwatini me rau lesu tale ki nakoro me rau laki vakayagataka na qele.

Mai kea e rau sa bucina vakaveiwatini me rau vakayagataka na qele me yacova mai na yabaki 2020.

Toso na nodrau sasaga ka rau gale yani ki Labasa me laki vakaqarai e so na cakacaka.

Na turaga na watina e cakacaka e na otela na North Pole ka cakacaka ko Adi Laite e na otela na Takia.

Mai na nodrau vakatovolea kece na cakacaka, e rau sa nanuma me yabaki sa oti me rau sa lesu tale ki na koro me rau sa laki vakayagataka ga na qele me yacova tiko mai oqo me vaka ni sa vuli na nodrau ulumatua ka sega ni dua e tiko e Labasa me raica tiko na luvedrau me vaka ni sa dredre na bula.

E na Janueri ni yabaki qo e rau sa samaka tale na nodrau lumulumu (teitei makawa) mai Somosomo me yacova tiko mai oqo.

E lima na eka na vanua e ra teitei tiko kina ka rau teivaka voli na yaqona kei na dalo ka rau teitei tikoga e na nodratou qele mai Taveuni.

E vakamacalataka ni gauna talega oqo e tikoga talega na nodratou soqosoqo ni teitei vakayalewa ka'ra teivaka talega tikoga na yaqona kei na dalo.

E tomana ni sega walega ni ra rawata na teitei na tagane, e da rawa ni rawata kece na kena vakayagataki na qele.

Vakaraitaka ni gauna e ratou solesolevaki tiko kina e levu sara na vosa e ra rogoca mai na nodra koro me vaka ni ratou yalewa ka tiko na nodratou itavi me ratou qarava.

E kaya ni raica talega na duidui levu e na gauna e cakacaka tu kina kei na gauna e mai vakayagataka na qele, me vaka ni da lewei keda tu ga ka sega ni dua e lewei iko.

E tomana ni teitei e vakayacora tiko qo e na sega ni tarova na nona vuli ka na saga me na lesu tale ki vuli ka laki vakaotia tale na nona vuli.

E vakaraitaka ni vica na vula sa oti e sa voli taki kina e 500 na nodrau vu ni yaqona ka rau rawata kina e $5000 vakacaca na ilavo bula ka sega ni wili kina na veika era vakayagataka

tani.

Ia, na nodratou dalo kei na yaqona vakaisoqosoqo e sebera tiko ni matua.

E tomana mai na veika e rau rawata oya, e rau tara kina e dua na nodrau vale mai Taveuni ka tiko tale e so na ituvatuva me vakayagataki kina na veika e rau rawata mai e na qele.

Na dredre levu ga era sotava tiko o ya na kena veisau e veigauna na draki, ka vakakina na vanua e ra teitei tiko kina e rauta tiko ni rua na auwa na taubale mai nakoro.

E vakaraitaka ni vakauqeti ratou vakalevu na goneyalewa me ratou tauyavutaka na nodratou teitei baleta ni ra sega ni rawa ni ra na vakararavi tikoga vei ira na tagane e na veigauna taucoko.

Sa nodra i tuvatuva tiko e na lama ni tolu na yabaki mani qo me na duri e dua na bisinisi ni vakauiyaya me vaka na yaqona kei na dalo ki vanuatani, vakararamataki ko ira na itabagone ka vakausivi e na kena sagai me toso tikoga na vakayagataki qele.

Sa nona ivakasala tiko vei ira na itabagone me ra gale ki nakoro ka'ra laki vakayagataki vinaka na qele me vaka ni tiko na itei ka na sega ni dua na lewai iko kina.

Ia kevaka e toso vinaka tiko na vuli kei na cakacaka, tomana sara tiko e na kena vinaka taucoko.

Vakatataro: salaseini.guniyaga@fijisun.com.fj