Siga Rarama: MARAU NA YAVUSA O NAIVAKACERE

E sa cadra tale e dua na matanisiga vou, ka toqai talega vakakina na kena drau ni veva ni sa vakatadraicaketaki tale na bilo ni veiliutaki kina vanua.

Sa taurivaki na kena titoko vesi, tokari na kena salusalu ka sulumi vata kei na kena itovo kei na ivakarau ni sa tawa na itikotiko vakaturaga.

E ra marau na lewe ni yavusa ko Naivakacere e na kena sa mai vakatawani tale na idabedabe vakaturaga ka vakagunuvi ko Ratu Timoci Ranavuaka e na i ka 30 ni siga ni vula ko Me, 2025, mai na koro ko Vatukarasa, tikina ko Taivugalei mai Tailevu.

Na iotioti ni yabaki a vakayacori kina na veivakagunuvi oya e na yabaki 1976 ka sa oti oqo e 40 vakacaca na yabaki, ka mai vakagunuvi kina na nona i tubutubu turaga na Turaga na Vunivalu Naivakacere ko Eminoni Ranacou. E kena ibalebale ni tawa tikoga na itikotiko vakaturaga, ia e sega tikoga ni vakamatanitutaki ka vakavanuataki talega ka sa qai mai nona na madigi me mai vakagunuvi ko Ratu Timoci Ranavuaka.

Oqo na veika e vakaraitaka ko Viliame Tukutukumaimuri na turaga ni koro,ka kaya ni soqo bibi oqo e qaravi kina na veisolisoli vakavanua e na kena tautaunaki vua na vanua e na loma ni yavusa ko Naivakacere, ka’ra sa duavata kina na vanua e na kena nanumi me tawani tiko na itutu bibi oqo.

E vakanomodi na lomanikoro ka sega ni ra laurai vakaveitalia na manumanu e na kena qaravi na soqo oqo me yacova sara ni sa oti na veiqaraqaravi vakavanua.

A vakayacori taumada e liu na lotu ni nona vakatabui ni bera ni vakayacori vua na veiqaraqaravi vakavanua.

E na yavusa ko Naivakacere e va tiko na kena mataqali; 

• Nauluvatu;
• Lomanikoro;
• Rara;
• Nailega

Na mataqali o Nauluvatu e nodra mataqali na turaga kei na mataqali o Lomanikoro e nodra mataqali na Sauturaga ka’ra solia na nodra masi ni vanua kei na bilo ni veivakagunuvi na Turaga na Vunivalu Naivakacere.

E vakayacori vua na veiqaraqaravi vakavanua wili kina na: 

• Qaloqalovi;
• Yaqona vakaturaga;
• Wase ni yaqona kei na magiti vakaturaga;
• Vakamamaca

E ra marautaka vakalevu na lewenikoro na kena sa mai vakatawani na itikotiko vakaturaga, ka’ra sa tekivu me ra vakila na veisau kei na vakanomodi e na kena rokovi na vanua.

SAVU NA ITUKUTUKU 

Vakaraitaka ko Viliame ni vakasavui na itukutuku kina veikoro volekata wili kina ko Natuva, Nameka, Tonia ka wili talega kina na Turaga na Tui Vugalei, ka vakakina ko ira na gone ni yavusa ko Naivakacere ka’ra tiko vakacakacaka.

Na soqo bibi oqo e tekivutaki e na lotu, ni oti oya e ra sa qai veikau na sauturaga kina vanua me mai qaravi kina na veiqaraqaravi vakavanua e na kena tautaunaki na vanua ki vua na Turaga na Vunivalu Naivakacere.

Ni sa gunu oti ko Ratu Timoci Ranavuaka, sa qai tuberi e dua na kena kamunaga me itatau vakavanua ka’ra tubera na kamunaga e dua ga na nodra Sauturaga.

“E dau duatani na i rairai ni vanua kevaka me vakatawani, ka na tiko vata kina na kena veirokoroko vakavanua vei keda kece sara ka da na kila talega kina na noda ivakarau kei na noda itutu vakavanua.”

Totoka ni da sarava na nodra dei tu na vanua veiwekani kei na nodra itavi kina vanua ka matanataka kina na bula ni solesolevaki kei na itavi ni vakabula vanua kei na nodra vakaitavitaki tiko na itabagone e na itavi bibi oqo.

“E levu vei ira na gone kei ira na lewenivanua ka wili talega kina e so na kena turaga mai na veikorokoro e ra gole mai me ra mai vakadinadinataka na veika vakavanua ka vakayacori oqo me vaka ni levu vei ira e ra se qai raica saraga vakadua”.

Vakaraitaka ko Viliame ni ra se veitalanoataka ka’ra vakavakarau tu mai kina na lewe ni yavusa e na yabaki sa oti, ka sa tikoga na veika me ra vakarautaka mai na dui mataqali ka oqo e vakaraitaka na nodra yalosavu e na kena vakarautaki na veika me baleti ira na nodra Turaga na Vunivalu Naivakacere ka sa mai vakatikori rawa e na siga Vakarabuka ni macawa sa oti.

Vakatataro: salaseini.guniyaga@fijisun.com.fj