Siga Rarama: Na Veidinadinati nei Tui Nayau kei Tui Cicia

Ena macawa sa oti, ena vakavakarau kina veibuli vua na Turaga na Tui Nayau, Sau ni vanua o Lau, kei na Tui Lau, ko Ratu Tevita Uluilakeba Mara, e a vakadikevi tale ga kina na duidui ni i vakarau vakavanua ena dela ni vanua vakaturaga ko Tubou ena yanuyanu ko Lakeba mai na yatu Lau.

E dua nai vakarau vakavanua ka matalia na kena a saravi, sai koya na kena tuki vatu-rua na mena yaqona na Tui Cicia.

Tuki vatu-rua na yaqona mei Tui Cicia

Nai talanoa ni kena tuki vaturuataki na mena yaqona o Tui Cicia, e ivakaraitaki ni veiwekani vua na Gone Turaga na Tui Nayau kei na vanua ko Cicia. Na veidinadinati oqo e tekivu mai na nona a kerekere yani na turaga na TuiN ayau ena gauna oya, o Roko Malani kina vanua ko Cicia me ratou a mai veivuke ena kena saumi na dra nei Niumataiwalu, edua na turaga mai Vuanirewa ka laki bale mate mai Ono-i-Lau.

Ena kena i talanoa ni a vakamatei Niumataiwalu o Sau ni Kalou, ka dua na turaga ka qaqa mai Ono-iLau.

Oqo ena via donuya na yabaki 1800 vakacaca na yabaki ka donuya na nona a se veiliutaki tiko kina vaka Tui Nayau ko Roko Malani.

E rau a qai mani kerei kina e lewe rua na turaga me rau laki vakayacora na kerekere maivei Roko Malani.

O rau oqo ko Ulukalala, e dua na turaga mai Tonga kei na dua na turaga mai Cicia, ka na vakatokai toka ga na yacana me ko koya na 'Qaqa mai Cicia'.

Na vatu ka dau vakayagataki me tukiruataki kina na yaqona mei Tui Cicia Veitaba: Susana Yalikanacea

E vakamacalataka ko Vakavanua mai Cicia, ko Epeli Draunidalo Laliqavoka, ni gauna esa laki vakayacori oti kina nai naki ni kerekere nei Roko Malani mai Ono-i-Lau, esa qai soli na icocovi ni valu me ivakavinavinaka nei Tui Nayau.

"Ni ratou yaco yani ki Ono-i-Lau, me vaka na nodratou a kerekere mai Lovoni kivua na Tui Nayau me sa laki moku o Sau ni Kalou, e a sa moku oti ko Sau ni Kalou, ka ratou a veimoku kina e lewe vica mai Lakeba.

E ratou a qai laki vakama na nona koro ni valu mai Ono-i-Lau me i sau ni dra, me vaka ga na nona kerekere na Turaga Tui Nayau," e kaya o Epeli.

"Ni sa vakayacori oti, erau sa qai lesu tale ki Tubou na turaga qaqa oqo, me laki qaravi kina e dua na veiqaraqaravi vakavanua ka vakatokai na Qusi ni Loaloa.

Nai cocovi ni valu

"Oqo na vanua e sa qai mai solia kina na i cocovi ni ivalu na Tui Nayau vua na turaga qaqa mai Cicia," e tomana ko Epeli.

E kaya ni vica nai cocovi e a solia me I vakavinavinaka ni kena sa qaravi rawa na nona kerekere, na TuiNayau.

•  Ai matai ni cocovi sai koya na kena soli me na tuki vatu-rua na mena yaqona na Tui Cicia ena gauna taucoko ena yaco yani kina ki Tubou. Oqo ena kena vakayagataki e rua na vatu me rau tukia toka na yaqona me yacova ni sa matailalai vinaka, ka me na qai lose me mena duadua ga na Turaga na Tui Cicia. Ena gauna esa yaco yani kina ki Tubou nai lakolako mai Cicia, e sa tekivu me voqa yawa toka na kena tuki vatu-ruataki toka na mena yaqona na Tui Cicia ena loma ni koro vakaturaga. Ena kena vakamenemenei na veidinadinati oqo, esa laki vakatokayacataki ka vakabulabulataki toka ena vanua ko Mabula mai Cicia na yaca oqo, ko Adi Fane Vaturogo-i-rua e Lomai Tubou.
• A kenai karua, me sa na dua na Mata ki Cicia -Oqo e buli me nona matanivanua na Turaga na Tui Nayau
• Kei na kena I katolu, oya ni sa vakadeitaki me sa na dua talega na Mata ki Lakeba ka matanivanua nei Tui Cicia Nai yau ni vanua Ena gauna e a cabe yani kina na vanua ko Cicia kina koro ko Tubou e Lakeba ena macawa rua sa oti, e ratou a kauta tiko yani na nodratou iyau vakavanua ka ratou kilai tani kina, sai koya na magimagi kei na loaloa ni kesakesa me nodra iyau na Gone Turaga na Tui Nayau. E ratou sa qai laki vakacavara kina nai otioti ni vakarau vakavanua ni veibuli vua na turaga na Tui Cicia, oya ena kena tuberi e dua na tabua me vakaraitaki vua na turaga na Tui Nayau ni sa vakayacori oti na veibuli vua na Tui Cicia kei na nona matanivanua, ko Mata ki Lakeba.

Na qasivaki ni tabakau

Nai vakarau vakavanua na qasivaki ni tabakau, e a qai mai vakayacori ena kena dolavi na bose ni yasana ko Lau ka vakayacori ni oti ga na veibuli vua na Gone Turaga na Tui Nayau ena koro ko Tubou mai Lakeba. Nai Talanoa oqo e sema tikoga mai ena ivakamacala ka toqai toka mai cake, ena kena laki bukiveretaki na nona a laki vakamatei ko Ro Niumataiwalu mai Ono-i-Lau.

E na kena I tukuni, ni a vakayagataki e dua na gone lailai me a tabera cake toka yani na tabakau, ka oloni toka kina nai wau ka qai laki vakayagataka ko SauniKalou me vakamatei Niumataiwalu kina.

Ena qasivaki tabakau ka qai mai saravi ena macawa sa oti mai Lakeba, e laurai ni rau a qasivaka ka tabera cake toka mai na tabakau e rau lewe rua na turaga. E a qai mai tavaki rau ko Mata ki Cicia, ka taura na tabakau, dolava, ka lobika mei vakaraitaki ni sega ni dua na vere e tiko.

Vakatataro: ray@fijisun.com.fj